تاریخچه کشتی ایرانی

در دوران صفویه و زندیه، کشتی و ورزش باستانی و پهلوانی رونق بی*سابقه*ای در ایران یافت به طوری که در هر شهر صدها پهلوان بنام وجود داشته است. در دواران قاجاریه علاقه به این ورزش چنان زیاد شد که در دوران ناصرالدین* شاه برای اولین بار شخصی به نام صاحب الدوله مأمور توسعه کار ورزش کشتی شد و به زودی کشتی چنان رواج پیدا نمود که در تمامی روزهای تعطیل پهلوانان در میادین شهر به کشتی گرفتن می*پرداختند. مسابقات کشتی پهوانی برای انتخاب پهلوان پایتخت نیز از همین ایام آغاز شد و بعدها به صورت یک سنت جاری همه ساله درآمد. برای انتخاب پهلوان پایتخت رسم براین بودکه پهلوانان را در روز مشخصی مصادف با یک روز از عید یا یک روز تعطیل در میدانی جمع می*کردند و کشتی گرفتن و اجرای مراسم را برپا می*نمودند و سرآمد پهلوانان را به عنوان «پهلوان پایتخت» معرفی می*نمودند. آقا محمد صادق بلورفروش، ابراهیم یزدی معروف به یزدی بزرگ،*پهلوان اکبر خراسانی، حسین یوزباشی، سیدحسن رزاز، سیداسماعیل کالسکه ساز و ... از کشتی*گیران و پهلوانان معروف آن زمان بودند. 

از زمان رضا شاه زورخانه با فرهنگ جدید رونق بیشتری گرفت و در کنار زورخانه*ها، باشگاهها و ورزشگاهها هم شکل گرفتند. با تأسیس اداره تربیت بدنی و اجباری شدن ورزش در مدارس و پادگان*های نظامی، جوانان کشتی*گیر از زورخانه*ها روی به میدان*های ورزش نهادند و با اصول جدید و تحت تعلیم پهلوانان و مربیان قدیم و جدید به تمرین پرداختند. 

مسابقات کشتی تا سال 1318 به صورت پهلوانی با رسم و رسوم خاص ایرانی ادامه داشت، اما از این سال به بعد با مطرح شدن مقررات بین*الملل، تغییر و تحولاتی در شیوه* کشتی گرفتن وطرز لبای پوشیدن کشتی*گیران پدیدار گشت. f

انواع کشتی ایرانی در ادامه مطلب

ورزش کشتی با شرایط و خصوصیات و قوانین خاص هر ناحیه و منطقه از کشور انجام می*شده است و قواعد و آداب و رسوم محلی هر منطقه در این رشته ورزشی تأثیر فراوانی داشته است. از مشهورترین کشتی*های مناطق ایران می*توان به کشتی*های زیر اشاره کرد:

1- کشتی لوچو: 
از ورزش های محبوب روستاهای مازندران است و چون جایزه کشتی*گیران را بر نوک یک چوب در وسط میدان آویزان می*کنند به آن لوچو گویند. جایزه؛ قواره پارچه، شال و ترمه و گاهی گاو یا گوسفند است که به همان چوب وسط میدان بسته می*شود. 

2- کشتی با چوخه: 
این کشتی در سراسر خراسان به ویژه قوچان، فریمان و اسفراین، رواج دارد و در فضای آزاد به اجرا در می*آید.

3- کشتی گیله مردی:
این کشتی چند صد سال است که در استان گیلان رواج دارد. در این کشتی هر جای بدن حریف با زمین تماس پیدا کند شکست خورده است. در این کشتی، علاوه بر کشتی گرفتن، ضربات با مشت نیز وجود دارد و کشتی گیران گیله مرد تنها یک شلوار تنگ استفاده می کنند و جایزه آن گاو، گوسفند، پارچه و... است و بعد از افتادن حریف، برنده به طرف تماشاچیان می*رود و با پریدن به بالا از تماشاچیان طلب پاداش می کند. 

4- کشتی زوران پاتوله در کردستان
5- کشتی لری در لرستان
6- کشتی جنگ (یا زوران) در منطقه الیگودرز
7- کشتی بغل به بغل در قزوین
8 - کشتی آشیرما در آذربایجان شرقی 
9- کشتی گرش در مناطق ترکمن نشین
10- کشتی عربی در میان ایلات و عشایر خوزستان
11- کشتی کمربندی در اصفهان
12- کشتی لشکرکشی در یزد
13- کشتی کج گردان در سیستان و بلوچستان به ویژه در روستاهای شهرستان زابل